สรรพยา (๘๑๒)

สรรพยา น.
ครั้งจะให้แจ้ง ว่าชื่อ อำเภอ ตำบลที่ตั้ง ชื่อ “สรรพยา”, บอกว่า จะเป็นชื่อคน หรือ ชื่อตำบลหมู่บ้าน ก็หาไม่ เห็นว่า, ความหมายอย่างอื่น คงจะมีอยู่ เพราะโยงหา ยกไปตรวจดู จากหอพระสมุดฯ แล้วนั้น มีให้เห็นในบทเรื่อง กลอนนิทาน พงศาวดาร มีอยู่, เป็นความปรากฏมาบ้าง ดังนี้, ท่านผู้สนใจจะชอบ อัศจรรย์ เพริศแพร้ว ของหมายเกณฑ์ ตัวกำหนดบทศัพท์ เป็นชื่อ “สรรพยา” แล้ว, ท่านก็จงค้นหา ตรวจดู แลมองไปให้เห็นเอง เถิด, แต่ครั้งเฉพาะดูแล้ว ครั้งนี้ ไม่กลัวจะได้ พวกเราที่จะพบ อ่านพบ ก็จึงขอแจ้งไว้ด้วย ตามกันกะที่พบแล้ว, เพราะว่า ในพระราชบัณฑิตเอง ของพวกเรานี้ยังไม่มี เขาก็ถึงจะบอกให้ ตามควรที่จะยกมาจากหอพระสมุดฯ บอกเอาคำศัพท์ไพเราะอย่างดี เช่นนั้นมาบ้าง ตามแต่คำ ที่ซึ่งควรต้องเอามา ให้บำรุงมนุษย์สมบัติ ของชาวไทยเรา ทุกคน ให้ทั่ว (อ้าง1)

สรรพยา ว.
จะแปลอย่างไร นั้น, ท่านก็จงดูที ให้สังเกต ดูพิจารณามาแล้ว ด้วย อย่างนี้พร้อม, คือ ในเรื่องพระอภัยมณี บ้าง, บทละครรามเกียรติ์ บ้าง, กล่าวใน ชิดก๊กไซ่ฮั่น ก็มีบ้าง เป็นตามลำดับ  ถึงแต่คำว่า สรรพะ คือ สรรพ- ค้นหาในพจนานุกรมนี้แล้ว มีแต่คำนี้ แค่คำนี้, เช่นนั้น เป็นที่ ถึงเราต้องยกจากที่อื่น อันเป็นของเก่าเข้ามาไว้ เพราะถ้อยความของเขาได้แสดงเรียบร้อย ออกเอกเลขโท ไว้ ให้น่านิยม แล้วถึงคำว่า มี สรรพยา! ฉะนั้น ก็ดี มีความดี มีเสน่ ฟังดีที่น่าจะให้พอมีความหมายตามธรรมดา เป็นอย่างดี ในพจนานุกรมต่อไปได้ อย่าว่าแต่แค่เป็นชื่ออำเภอ ในจังหวัดชัยนาทเท่านั้น จะไม่พอ จะว่าแค่ชื่อต้นไม้ ก็ไม่พอ, ถึงความในหอพระสมุดฯ ตามลำดับไปนี้ อาทิ ว่า สรรพะ เป็นยาวิเศษ คือเมื่อเข้าเนื้อ แห่แหนแผนการที่ดี อย่างยิ่งจนอัศจรรย์แล้ว ก็ยิ่ง เป็นตัว สรรพยา เหลือความฉะนั้น จะพิจารณาต่อไป “...ประสงค์สิ่งสรรพยาจึงพากัน, มาเลือกสรรสืบเสาะตามเกาะเกียน...” และ “... พระองค์ให้ไปตรวจตรา, สรรพยาในทวีปทั้งสี่. อันยาแก้พรหมาสตร์อสุรี, มีอยู่ยังเขาอาวุธ. ...” และว่า ฉะนั้น “... คิดถึงความฝันตรองการจะหายาอายุยืน อยู่วันหนึ่งเสด็จออกจึงตรัสถามขุนนางว่า ผู้ใดยังจะรู้จักสรรพยาซึ่งจะให้จำเริญ ...” ดูเมื่อใครอ่านมากออกไปแล้ว จะคิดถึง เรื่อง ของพระธิดาเมี่ยวซ่าน ต่อไปอีก เพราะเที่ยวออกตามหายาวิเศษบัวหิมะ หรือบัวสวรรค์ ชื่อนั้น ถึงว่าเป็น “สรรพยา” (อ้าง2)

ผลการค้นหา “สรรพ-”
สรรพ, สรรพ- [สับ, สับพะ-] ว. ทุกสิ่ง, ทั้งปวง, ทั้งหมด, เช่น พร้อมสรรพ งามสรรพ เสร็จสรรพ สรรพสิ่ง สรรพสินค้า. (ส. สรฺว; ป. สพฺพ).
ลูกคำของ “สรรพ, สรรพ-” คือ   สรรพคราส  สรรพคุณ  สรรพนาม  สรรพสามิต  สรรพากร  สรรพางค์ (พจนานุกรม)