อัตโนมติ (๗๓๑)

อัตโนมติ น. “อัตโนมติ” หรือ “อัตตโนมติ” ว่าคือความคิดเห็น คือบทอธิบาย ที่อนุมานกันว่า คือ “อัตโนมัตยาธิบาย” แล้วบ้างฉะนั้น ก็ด้วยว่า คือ ความเข้าอกเข้าใจต่อกัน ทั้งสิ้น ต่อข้อมูลทั้งหมดทั้งสิ้น ที่ยังเป็นแบบส่วนตัว และเป็นแบบส่วนบุคคล ว่าตอบกันแต่ดีโดยส่วนมาก ก็คือ ความคิด ความเห็นที่อาจเป็นประโยชน์ต่อการค้นคว้าวิจัยอยู่บ้าง นั่นแหละ แต่ว่า ยังคงเป็นแต่แค่ความคิดเห็นส่วนตัว ซึ่งยังจะต้องว่าออกไปให้เห็นเป็นลำดับ ๆ ไปถึงชั้นฎีกา แลไปตลอด ให้ถึงแก่หลักฐานชั้นต้นให้ดี โดยอธิบายดี ก่อนที่ผู้อธิบาย จะกล่าวว่า ความดีเช่นนั้นไขความอย่างนั้น ๆ ให้คนเบาจากโทษจากความที่ไม่ตรงกัน ให้หมดไป ให้เบาลงซะบ้างเสียก่อน

ตัวอย่างการใช้งาน : คำอ้าง ตัวอย่าง อธิบายลงไปในความหมายนั้นแล้ว การลงความเห็นส่วนตัว อันใดโยงไปถึงส่วนสำคัญได้ทุกแห่ง เป็นต้องใช้อัตโนมติ ยันความเช่นกระนั้นให้เห็น กระจ่าง แต่ว่า ต้องไม่เผลอลืม ว่า คำเห็นกล่าวแย้งกันโดยลัทธิ ต่อลัทธิ ในขนบอันใดนั้น ที่ไม่ชอบ ไม่ตรง เช่นนั้น ไม่พึงจะเรียกว่า อัตโนมติ! แต่ควรเรียกแค่ว่า ปุจฉา-วิสัชนา การถาม แลตอบ โต้คารมแก่กัน ตอบกันด้วยบทความทางธรรมะ

ที่มา : ตามการศึกษา ด้วยบทตำราคัมภีร์ทั้งปวง ทั้งนั้น ทุกท่านก็จงตรวจตาม สอบทาน ตรวจค้นดูเถิด อันบทถ้อยกระทงความ ในคำอ้างอิงอันใด หรือว่าคำอธิบายไขบท ที่ตนควรจะเพิ่มเติม ฉะนั้น ข้อนั้น ๆ หาเห็นประโยชน์ปัจจุบันพบแล้ว บุคคล จำเป็นที่จะต้องกล่าวเอง ถึงที่ จะต้องกล่าวเรียกว่า “อัตโนมติ” นั้นเป็นที่ซึ่งความจะต้องว่าให้ได้ เพราะตน หรือคนนั้นเองตกลงใจเป็นกลไก และตกลงถึงความจะสานประโยชน์ เป็นประโยชน์ถึงบทความ แก่ข้อความในบทนั้น ๆ แล้ว ด้วยดี